FAQ zwrotnicy Alt-18
Ostatnio otrzymuję wiele emaili z pytaniami na temat Alt-18 oraz Altusów. Zdecydowałem się więc na zamieszczenie małego FAQ tylko o Alt-18.
Zwrotnica
Jaki jest sens stosowania nachylenia 18 dB/okt dla głośnika basowego?
Wynika to ze zbyt wysokiej pierwszej częstotliwości podziału (1 kHz). Przetwarzaniem średnich nie powinien zajmować się głośnik typowo basowy z ciężką membraną, dokładnie opisałem to wcześniej. Aspekt ten jest bardzo niewygodny dla firm, ponieważ wiąże się z wykonaniem kosztownych dużych cewek.
Cewki
Jak wykonać cewki nie dysponując miernikiem L?
Na początku trzeba oszacować liczbę zwojów wg. ogólnie dostępnych w internecie wzorów, tabel i wykresów. Następnie podczas nawijania należy kontrolować indukcyjność metodą techniczną na przykład wg. poniższego schematu.
- W PC trzeba uruchomić generator m.cz. z miernikiem częstotliwości (programy ogólnie dostępne).
- Na wyjście PC dołączyć zwykły wzmacniacz m.cz. mogący wysterować głośniki.
- Na wyjściu wzmacniacza zestawić układ filtru dolnoprzepustowego RLx (patrz rysunek). Wartość R niekrytyczna, ale znana z dokładnością 1%. Około 8 Ω.
- Następnie ustawić taką f0 generatora, aby była spełniona zależność (1).
- Teraz można obliczyć dokładną wartość Lx ze wzoru (2) i w razie potrzeby skorygować liczbę zwojów. Zalecana tolerancja cewek 5%.
Jaka powinna być średnica drutu dla poszczególnych cewek?
Co najmniej: GDN – 1.2 mm, GDM – 1 mm, GDW – 0.8 mm.
Kondensatory
Czy nie występuje zbyt duży dysonans pomiędzy klasą zwrotnicy, a zastosowanych w niej kondensatorów?
Projekt abstrahuje od typu (klasy) użytych elementów. Zamieszczona praktyczna charakterystyka pomiarowa oraz opis wrażeń odsłuchowych dotyczy właśnie tej realizacji (wiele kondensatorów elektrolitycznych). Według moich doświadczeń efekt z zastosowania lepszych kondensatorów stanowi może 20% efektu przejścia z 12 dB/okt na 18 dB/okt. Jeśli komuś zależy na zastosowaniu lepszych elementów, może to zrobić i uzyskać jeszcze lepszy rezultat brzmieniowy.
Czy napięcie przebicia dla kondensatorów nie jest za niskie?
Nie, dla 100 W / 8 Ω dla niektórych kondensatorów jest już bez zachowania marginesu.
Inne
Jak najprościej zmierzyć charakterystykę |Z(f)| głośnika?
Można to zrobić w poniższym układzie pomiarowym:
gdzie |Z| = R · UZ / UR.
Zaletą tej metody jest możliwość pomiaru "daleko" poza zakresem częstotliwościowym woltomierza, gdyż impedancja jest tu wyrażona przez stosunek zmierzonych napięć, a nie ich wartość bezwzględną.
Jaka jest cena części składowych zwrotnicy?
W mojej realizacji same elementy wraz z cewkami wyniosły w detalu ok. 180 zł/parę (2003 rok).
Czy mógłbym zamówić u Pana wykonanie Alt-18?
Niestety nie wykonuję tych zwrotnic na zamówienie.
Historia artykułu
2003-03-12: powstanie
2003-10-20: dokumentacja
2011-04-23: przedmowa
2014: korekta po przejściu na Joomla (ostatni stat. HTML)
2022-09-22: opis wpływu zmiany polaryzacji głośników oraz niewielkie korekty
2023-12-08: dopiski i korekta po przejściu z J3 na J5
© Copyright Krzysztof Kolisz 2003