Wniosek
Niezależnie od charakteru impedancji źródła zasilania głośnika (R, L lub C), dobroć QTS zależy od modułu impedancji |Z| tzn. im wartość |Z| jest mniejsza tym też mniejsza QTS. Wyjaśnienie jest proste – jak wiadomo QTS zależy od QES wyrażającej magnetyczne siły sprzeciwiające się mechanicznym ruchom membrany, które to siły są proporcjonalne do "wstecznie" zaindukowanych prądów cewki. Prądy te zgodnie z prawem Ohma zależą od całej impedancji obwodu, a nie tylko jego rezystancji.
Przy okazji zauważyliśmy, że charakter impedancji źródła nieznacznie wpływa na częstotliwość rezonansową fr głośnika: L zwiększa, a C zmniejsza fr.
Z powyższego wynika ważna obserwacja, że popełniane jest duże uproszczenie zakładając, że na wzrost QTS ma pływ jedynie niezerowa RDC cewki zwrotnicy – okazuje się, że również, a może przede wszystkim, jej reaktancja (indukcyjność) przy fr. Przykładowo, dla filtru dolno-przepustowego 300 Hz, 8 Ω, 6 dB/okt, cewka może mieć L = 4.2 mH, co przy 40 Hz daje reaktancję ok. 1 Ω, co jest dużo więcej od przeciętnej RDC takiej cewki.
Konieczność uwzględniania |Z| cewki zwrotnicy można też wywnioskować z pracy transformatora głośnikowego wzmacniacza lampowego. Mianowicie stosuje się w nim na tyle dużą indukcyjność, aby nie podwyższała dolnej częstotliwości granicznej wzmacniacza. W takich warunkach rezystancja wyjściowa wzmacniacza widziana przez głośnik zdeterminiwana jest dynamiczną rezystancją wyjściową lampy przetransformowaną na wyjście transformatora (bardzo duża dla pentody, mniejsza dla triody). Po odłączeniu lampy rezystancja wyjściowa wzmacniacza znacznie wzrasta – nie ma tu nic do rzeczy RDC jego uzwojenia wtórnego, mimo iż uzwojenie to "zwiera" głośnik.
Polecam też zapoznać się z artykułem Wzmacniacz o ujemnej impedancji wyjściowej, gdzie opisuję, jak zmniejszyć QTS głośnika poniżej jego wartości znamionowej (podawanej przez producenta).
Historia artykułu
2017-07-03: powstanie
2023-12-22: korekta po przejściu z J3 na J5
© Copyright Krzysztof Kolisz 2017